1. Tác động trực tiếp đến xuất khẩu – Động cơ tăng trưởng chính của Việt Nam
-
Xuất khẩu là trụ cột chính của nền kinh tế Việt Nam, chiếm hơn 100% GDP trong nhiều năm gần đây.
-
Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch vượt 96 tỷ USD (2023), chiếm gần 30% tổng giá trị xuất khẩu.
Nếu áp thuế 20%, hàng Việt sẽ:
-
Kém cạnh tranh hơn so với các đối thủ như Trung Quốc, Mexico, Malaysia…
-
Gặp khó trong việc giữ đơn hàng, đặc biệt với các mặt hàng có biên lợi nhuận thấp như:
-
Dệt may, da giày
-
Điện tử, linh kiện
-
Đồ gỗ, nội thất
-
Thực phẩm, nông sản
-
➡️ Suy giảm xuất khẩu có thể kéo lùi tăng trưởng GDP, gây áp lực lên sản xuất, việc làm và dòng vốn FDI.
2. Ảnh hưởng đến đầu tư nước ngoài (FDI)
-
Nhiều doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam là để xuất khẩu sang Mỹ (Samsung, Nike, Intel, Foxconn...).
-
Nếu thuế cao, Việt Nam mất lợi thế "cửa ngõ xuất khẩu vào Mỹ", có thể khiến:
-
Các tập đoàn đa quốc gia chuyển hướng sang Mexico, Ấn Độ hoặc Đông Âu
-
Dòng vốn FDI chậm lại, gây ảnh hưởng tới thị trường lao động và ngân sách
-
3. Tác động đến việc làm và thu nhập người lao động
-
Các ngành bị ảnh hưởng mạnh nhất là dệt may, da giày, điện tử, chế biến nông sản – nơi sử dụng hàng triệu lao động.
-
Khi đơn hàng bị cắt giảm:
-
Doanh nghiệp có thể phải cắt giảm lao động hoặc giảm giờ làm
-
Thu nhập người dân giảm sút, ảnh hưởng tiêu dùng nội địa
-
4. Tác động đến tỷ giá, lạm phát và cán cân thương mại
-
Xuất khẩu giảm → nguồn cung USD ít lại → áp lực lên tỷ giá USD/VND
-
Nếu VND mất giá quá nhanh, lạm phát có thể tăng, nhất là với hàng nhập khẩu
-
Mất cân đối thương mại khiến kinh tế vĩ mô mất ổn định
5. Tác động đến chiến lược thương mại dài hạn của Việt Nam
-
Việt Nam sẽ buộc phải:
-
Đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường FTA như EU (EVFTA), CPTPP (Nhật Bản, Úc, Canada...)
-
Chuyển đổi cơ cấu sản phẩm – tăng giá trị gia tăng, thay vì chỉ làm hàng gia công
-
Tập trung phát triển nội địa hóa, chuỗi cung ứng trong nước
-
6. Có thể có "tác động tích cực gián tiếp" nếu Việt Nam phản ứng tốt
-
Chính sách của Trump có thể là cơ hội để Việt Nam tự điều chỉnh, đẩy nhanh:
-
Chuyển đổi số trong sản xuất – xuất khẩu
-
Phát triển thương hiệu quốc gia
-
Tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu
-
Kết luận
Nếu được thực thi, chính sách thuế của Trump sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong ngắn hạn và trung hạn. Từ xuất khẩu, FDI, lao động, tỷ giá cho đến định hướng phát triển dài hạn – tất cả đều phải tái cấu trúc lại để thích nghi.
Tuy nhiên, nếu Việt Nam phản ứng kịp thời, chủ động đa dạng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm, thì đây cũng có thể là "cú hích bắt buộc" giúp nền kinh tế nâng cấp mạnh mẽ hơn về lâu dài.
