Thông tin này được Bộ Tài chính nêu trong văn bản trả lời kiến nghị của cử tri TP Đà Nẵng gửi tới trước Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
TMĐT bùng nổ, quản lý thuế còn nhiều “khoảng trống”
Theo phản ánh của cử tri, hoạt động kinh doanh hàng hóa, dịch vụ qua mạng xã hội và sàn TMĐT đang phát triển mạnh, góp phần thúc đẩy thương mại điện tử, chuyển đổi số và tiêu dùng hiện đại. Tuy nhiên, công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là quản lý thuế, nguồn gốc hàng hóa, giá cả và chất lượng sản phẩm.
Nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng chỉ được phát hiện sau thời gian dài, gây thất thu ngân sách và ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng. Từ đó, cử tri kiến nghị Chính phủ tăng cường thanh tra, kiểm tra, hoàn thiện cơ chế quản lý thuế và kiểm soát chặt hoạt động kinh doanh trên không gian mạng.
Thu gần 300.000 tỷ đồng từ TMĐT trong 3 năm
Trả lời kiến nghị, Bộ Tài chính cho biết thời gian qua đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm siết quản lý thuế đối với TMĐT. Trong đó, đáng chú ý là việc xây dựng các cổng đăng ký, kê khai, nộp thuế điện tử cho nhà cung cấp nước ngoài và cho hộ, cá nhân kinh doanh trong nước.
Cơ quan thuế cũng đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý các trường hợp gian lận thuế; phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra kho hàng, điểm trung chuyển không khai báo; kiểm soát hoạt động bán hàng qua livestream, KOL, KOC có doanh thu lớn trên mạng xã hội.
Kết quả, trong giai đoạn 2022–2024, số thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT và kinh tế số đạt 296.000 tỷ đồng. Riêng 11 tháng đầu năm 2025, số thu đạt gần 192.200 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, cơ quan thuế đã truy thu, xử phạt các vi phạm về thuế trong lĩnh vực TMĐT với số tiền rất lớn; đồng thời phối hợp cơ quan điều tra xử lý nhiều vụ việc điển hình liên quan đến trốn thuế, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng như các vụ Hoàng Hường, Ngân 98, Lương Bằng Quang…
Dùng AI “đếm” doanh thu livestream, đối soát dòng tiền
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ đẩy mạnh ứng dụng Big Data và AI trong quản lý thuế TMĐT. Theo đó, các hệ thống công nghệ sẽ tự động:
-
Đối soát hóa đơn điện tử, dòng tiền và doanh số bán hàng trên các nền tảng số
-
Thu thập dữ liệu từ ngân hàng, trung gian thanh toán, đơn vị vận chuyển để nhận diện người bán có doanh thu lớn hoặc giao dịch bất thường
-
Thu thập dữ liệu từ hoạt động livestream, ghi nhận số lượng đơn hàng, giá bán, thời điểm giao dịch
-
Quản lý dữ liệu người bán nước ngoài và giao dịch xuyên biên giới
Đáng chú ý, Bộ Tài chính sẽ định danh người bán thông qua VNeID đối với cá nhân trong nước; yêu cầu người bán nước ngoài cung cấp hồ sơ pháp lý hợp lệ; đồng thời bắt buộc giao dịch thanh toán phải sử dụng tài khoản chính chủ.
Siết KOL, KOC, livestream bán hàng
Bộ Tài chính cho biết đang phối hợp xây dựng Luật Thương mại điện tử, trong đó tập trung hoàn thiện quy định về TMĐT xuyên biên giới và quản lý hoạt động livestream bán hàng.
Theo định hướng, người bán hàng livestream sẽ phải đăng ký kinh doanh, định danh đầy đủ trước khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ; nội dung livestream phải được lưu trữ theo thời hạn quy định để phục vụ công tác hậu kiểm.
Song song đó, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan để chia sẻ dữ liệu định danh, giám sát thanh toán, kiểm soát dòng tiền xuyên biên giới và chống hành vi chia nhỏ giao dịch nhằm né thuế.
Tăng răn đe, công khai vi phạm
Ngoài giải pháp công nghệ, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, tập trung vào các lĩnh vực rủi ro cao như bán hàng qua livestream, KOL/KOC, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang; xử lý nghiêm hành vi bán hàng không xuất hóa đơn.
Đồng thời, cơ quan quản lý sẽ đổi mới công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, tổ chức tập huấn cho cộng đồng kinh doanh online và các sàn TMĐT; công khai một số trường hợp vi phạm trên báo chí để nâng cao tính răn đe và ý thức tuân thủ pháp luật.
