💸 “Lách luật” bằng chiêu giữ chỗ, booking
Theo quy định, chỉ khi dự án hoàn thiện phần móng (với chung cư) hoặc xong hạ tầng kỹ thuật (với đất nền) thì chủ đầu tư mới được phép mở bán. Tuy nhiên, thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn chào bán ngầm qua hình thức “đặt chỗ”, “giữ chỗ”, “hợp tác đầu tư” hay “hứa mua – hứa bán”.
Mỗi suất giữ chỗ thường từ 50 đến 300 triệu đồng, giúp chủ đầu tư thu về hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đồng trước khi dự án đủ điều kiện pháp lý.
Không ít nơi còn “tung chiêu” booking ảo, công bố lượng giữ chỗ “cháy hàng” để tạo hiệu ứng khan hiếm, đẩy giá và kích thích tâm lý đám đông.
⚠️ Lỗ hổng pháp lý và rủi ro cho người mua
Luật Kinh doanh bất động sản 2023 chỉ cho phép đặt cọc tối đa 5% giá trị sản phẩm, song nhiều doanh nghiệp đã “lách luật” bằng cách dùng các thỏa thuận dân sự – vốn không bị điều chỉnh trực tiếp bởi Luật Nhà ở hay Luật KDBĐS.
Theo các chuyên gia pháp lý, đây là hành vi huy động vốn trái phép, tiềm ẩn nguy cơ dự án “đắp chiếu”, chủ đầu tư bỏ trốn và khách hàng “mất cả chì lẫn chài”.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn (Đoàn luật sư Hà Nội) cho biết:
“Dù gọi là ‘giữ chỗ’ hay ‘hợp tác đầu tư’, nếu dự án chưa đủ điều kiện mở bán mà vẫn thu tiền khách thì bản chất vẫn là huy động vốn trái phép.”
🧱 Cần cơ chế minh bạch hơn
Luật sư Trần Minh Cường (Đoàn luật sư TP.HCM) đề xuất xây dựng khung pháp lý trung gian giữa “thỏa thuận dân sự” và “hợp đồng mua bán nhà hình thành trong tương lai”, để vừa đáp ứng nhu cầu huy động vốn của doanh nghiệp, vừa bảo vệ người mua.
Ông nhấn mạnh:
“Chủ đầu tư cần công bố rõ tình trạng pháp lý, mục đích thu tiền, tránh dùng ngôn từ gây hiểu lầm như ‘mở bán sắp tới’ hay ‘ưu tiên đặt cọc’. Minh bạch thông tin là điều kiện cơ bản để người mua hiểu và chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.”
