Giảm mạnh nghĩa vụ tài chính khi chuyển đất sang đất ở
Ngày 11/12, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách nhằm xử lý các khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai Luật Đất đai 2024. Nghị quyết có hiệu lực từ 1/1/2026.
Theo quy định mới, khi chuyển mục đích sử dụng đất, người dân phải nộp tiền sử dụng đất tính theo phần chênh lệch giữa giá đất trước và sau chuyển đổi. Tuy nhiên, mức thu được chia theo ba tầng thay vì thu 100% chênh lệch như hiện tại.
Cụ thể:
-
Phần diện tích trong hạn mức giao đất ở: nộp 30% chênh lệch.
-
Phần diện tích vượt hạn mức nhưng không quá 1 lần hạn mức: nộp 50%.
-
Phần vượt quá 1 lần hạn mức giao đất ở: nộp 100%.
Mức ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho một hộ gia đình, cá nhân và tính trên một thửa đất, nhằm bảo đảm đúng đối tượng, tránh tình trạng gom đất để trục lợi.
Áp dụng hồi tố với hồ sơ từ 1/8/2024 đến 1/1/2026
Điểm đáng chú ý là Nghị quyết cho phép áp dụng quy định theo hướng có lợi cho người dân đối với các trường hợp đã thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất từ khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực (1/8/2024) đến trước thời điểm Nghị quyết mới có hiệu lực.
-
Nếu người dân chưa nộp tiền sử dụng đất: sẽ được tính lại theo mức 30% – 50% thay vì 100%.
-
Nếu đã nộp đủ 100%: cơ quan chức năng sẽ tính lại và hoàn trả phần chênh lệch bằng cách khấu trừ nghĩa vụ tài chính khác hoặc hoàn tiền.
Điều này giải quyết bức xúc của nhiều hộ gia đình khi mức thu hiện tại quá cao do bảng giá đất tăng mạnh.
Hạn mức quyết định mức đóng
Chuyên gia bất động sản Lê Quốc Kiên cho biết chính sách không áp dụng đồng loạt mà tùy thuộc hạn mức giao đất ở của từng địa phương, dao động từ vài chục mét vuông đến hàng trăm mét vuông.
Ông Kiên nêu ví dụ với thửa đất 1.000 m2 tại khu vực có hạn mức 150 m2, chênh lệch giá đất ở và đất cây lâu năm là 10 triệu đồng/m2, tổng nghĩa vụ tài chính giảm từ 10 tỷ xuống còn 8,2 tỷ đồng – tiết kiệm 1,8 tỷ đồng.
Theo ông, chính sách mới giúp người dân thực hiện nhu cầu thật như xây nhà, hợp thức hóa đất ở hoặc chia đất cho con cái, đồng thời vẫn giữ được hàng rào hạn chế đối tượng đầu cơ.
Giải pháp cần thiết để bảo đảm an sinh
Theo nhiều chuyên gia, Nghị quyết đã tháo gỡ các bất cập trong Luật Đất đai 2024 và Nghị định hướng dẫn, đặc biệt trong bối cảnh giá đất tăng khiến tiền sử dụng đất trở thành gánh nặng. Chính sách mới hài hòa mục tiêu hỗ trợ người dân và ngăn ngừa trục lợi từ việc mua gom đất để chuyển mục đích.
