Lệch chuẩn phân loại tuổi: từ kho ứng dụng đến nội dung trong game
Theo số liệu năm 2024, ngành game Việt Nam ghi nhận doanh thu 13.663 tỷ đồng, tăng 8,8% so với năm trước và nằm trong nhóm thị trường tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Trong hệ sinh thái này, Garena Việt Nam là nhà phát hành dẫn dắt với các trò chơi trực tuyến phổ biến như Liên Quân Mobile, Free Fire, Delta Force...
Dù sở hữu kinh nghiệm vận hành lâu năm và am hiểu quy định trong nước, nhiều tựa game của Garena đang thể hiện nhãn độ tuổi không thống nhất. Một số game có yếu tố hành động mạnh, mô phỏng chiến trường hoặc nhân vật sở hữu trang phục hở hang – vốn thường được xếp hạng 16+ hoặc 18+ – nhưng lại hiển thị chỉ 12+ trên CHPlay và 13+ trên App Store.
Liên Quân Mobile – trò chơi có hơn 50 triệu lượt tải – được gắn nhãn 12+ trên CHPlay và 13+ trên App Store. Tựa FPS Delta Force, dù chứa nội dung mô phỏng bắn súng, chiến đấu và thao tác vũ khí, cũng chỉ được xếp hạng tương tự. Trong khi đó, các nền tảng quốc tế như CHPlay và App Store áp dụng hệ tiêu chuẩn IARC, cho phép nội dung bạo lực nhẹ hoặc không đẫm máu ở mức 12+, nhưng tiêu chí này khác biệt đáng kể với quy định trong nước.
Theo Nghị định 147/2024/NĐ-CP, game 12+ không được phép có nhân vật mô phỏng người thật trong các hoạt động đối kháng, không được sử dụng vũ khí mô phỏng ở cự ly gần và không được chứa hình ảnh hở hang, gợi cảm. Đây là điểm xung đột trực tiếp với thực tế nội dung của Liên Quân Mobile hay Delta Force.
Khoảng trống quản lý: kho ứng dụng một kiểu, pháp luật Việt Nam một kiểu
Trong khi quảng cáo của Delta Force vẫn hiển thị nhãn 18+, nhãn trên CHPlay và App Store chỉ ở mức 12+ – 13+. Sự vênh nhau này không chỉ khiến phụ huynh khó nhận biết mức độ phù hợp của trò chơi, mà còn gây khó khăn cho cơ quan quản lý trong việc theo dõi thực thi phân loại game online tại Việt Nam.
Đáng chú ý, nhiều trò chơi của Garena hiện không hiển thị phân loại độ tuổi ngay trong giao diện game, trái với yêu cầu “hiển thị liên tục” theo Nghị định 147. Điều này làm gia tăng rủi ro khi người chơi nhỏ tuổi có thể truy cập nội dung bạo lực, hành động mạnh mà không hề biết mức phân loại chính thức theo pháp luật Việt Nam.
Rủi ro nhận thức và hành vi khi trẻ tiếp cận nội dung vượt độ tuổi
Trong bối cảnh game trực tuyến ngày càng ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảm xúc và hành vi, việc trẻ vị thành niên tiếp xúc sớm với game hành động mạnh như Free Fire hay Delta Force có thể tạo ra hệ quả dài hạn. Nhiều nghiên cứu quốc tế ghi nhận mức tăng xu hướng hung hăng, giảm khả năng kiểm soát cảm xúc và suy giảm đồng cảm ở trẻ thường xuyên tiếp xúc nội dung bạo lực.
Ngoài yếu tố bạo lực, Liên Quân Mobile còn chứa nhiều nhân vật có trang phục hở hang. Thậm chí, sự kiện phát hành trang phục “Yue – Nàng Tiên Gạo Việt Nam” gây tranh cãi khi mô tả hình tượng không phù hợp và cốt truyện sai lệch với truyện dân gian Việt Nam, làm dấy lên lo ngại về tác động nhận thức ở nhóm người chơi nhỏ tuổi.
Bên cạnh đó, cơ chế thưởng, nạp tiền, vòng quay may mắn… trong Liên Quân Mobile có thể kích thích hành vi chi tiêu thiếu kiểm soát, khiến trẻ dễ lệ thuộc vào trò chơi.
Cần làm rõ trách nhiệm hiển thị và minh bạch phân loại game
Việc Garena gắn nhãn 12+ – 13+ trên nền tảng ứng dụng nhưng không đưa phân loại chính thức vào giao diện game khiến quá trình nhận biết độ tuổi trở nên thiếu minh bạch. Trẻ em có thể dễ dàng tải và chơi game vượt độ tuổi mà không có cảnh báo đầy đủ, còn phụ huynh lại không đủ căn cứ để giám sát.
Dư luận cho rằng, khoảng cách giữa quy định pháp luật Việt Nam và chuẩn phân loại quốc tế đang đặt ra yêu cầu điều chỉnh rõ ràng hơn, đồng thời buộc nhà phát hành phải tuân thủ nghiêm túc việc hiển thị phân loại theo Nghị định 147.
Thương Trường sẽ tiếp tục thông tin.
Theo Thương Trường
