Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nước giải khát có đường: Chặn béo phì hay tăng gánh nặng?

Sắp tới, nước ngọt có đường có thể sẽ bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) lên tới 10%, nhưng liệu biện pháp này có thực sự giúp giảm béo phì hay chỉ khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng thêm “đau ví”?
tctdvn-danh-thue-tieu-thu-dac-biet-chan-beo-phi-hay-tang-ganh-nang-1749647357.jpg
 

📌 Thuế 10% với nước ngọt có đường từ 2027
Bộ Tài chính đề xuất đánh thuế nước giải khát có đường với lộ trình tăng dần, bắt đầu từ 8% năm 2027 và có thể tăng lên 10%. Đây là một điểm mới trong dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi sẽ được Quốc hội biểu quyết vào kỳ họp tới.

📌 Nhiều đại biểu cảnh báo: "Đừng vội đánh thuế vì chưa đủ cơ sở khoa học"
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (Thái Bình) cho rằng chưa có nghiên cứu chắc chắn nào khẳng định nước ngọt là "thủ phạm chính" gây béo phì. Nếu áp thuế quá vội, người tiêu dùng sẽ là người chịu thiệt, doanh nghiệp thì chới với.

📌 Kinh nghiệm quốc tế: Đánh thuế rồi, béo phì vẫn… tăng

  • Tại Chile, sau khi đánh thuế nước ngọt từ 2014, tỷ lệ béo phì vẫn tăng mạnh.

  • Mexico, Bỉ cũng ghi nhận xu hướng tương tự: giá tăng, sức mua giảm nhưng sức khỏe cộng đồng không cải thiện.

  • Pháp chỉ giảm được 3,3% lượng tiêu thụ dù giá tăng 5%.

  • Một số nước như Đan Mạch, Na Uy đã bỏ thuế nước ngọt vì không đạt hiệu quả.

📌 Nhật Bản: Không cần đánh thuế, vẫn kiểm soát tốt béo phì
Thay vì đánh thuế, Nhật Bản áp dụng luật Shuku IkuMetabo, tập trung vào giáo dục dinh dưỡng và tăng vận động. Nhờ đó, nước này giữ được tỷ lệ béo phì thấp nhất thế giới – chỉ 4,5%.

📌 Doanh nghiệp cảnh báo “hiệu ứng domino”
Đại diện Coca-Cola và Suntory Pepsico cho rằng:

  • Thuế nước ngọt sẽ kéo theo hệ lụy cho cả chuỗi ngành: từ bán lẻ, bao bì, mía đường đến vận chuyển.

  • Đầu tư nước ngoài có thể bị ảnh hưởng, nhất là trong bối cảnh Mỹ đang xem xét áp thuế với hàng hóa từ Việt Nam.